Lên Tà Số xem người H'Mông cúng đá

Trong dịp du lịch Mộc Châu ăn tết cùng người Hmong năm 2015, tôi đã cố một khám phá thú vị khi đến Tà Số, thuộc xã Chiềng Hắc, huyện Mộc Châu.

Cuộc sống nông nghiệp canh tác chăn nuôi gia súc, gia cầm trên nú luôn găn liền với bà con dân tộc Mông. Cũng như bao dân tộc khác dân tộc Mông tại Mộc Châu có rất nhiều các loại lễ như lễ cũng thần lúa, cúng cơm mới… Nổi bật trong số đó là lễ cũng Đá. Lễ cúng đá còn có tên gọi khác là lễ cúng thần chăn nuôi hoặc lễ cúng Thứ Tỷ. Lễ cúng thường được tổ chức vào thời điểm sau tết Mông tức là giáp tết cổ truyền của người Kinh. 

Theo như lời kể từ ngày xưa Thứ Tỷ được hiểu như là thần thổ địa mỗi khu đất, mỗi vùng đất đều có một vị thần cai quản, trông coi nương rẫy và các vật nuôi do vậy trước khi vào nùa vụ canh tác, chăn nuôi mới người ta phải cúng Thứ Tỷ, gia đình nào trong bản có nương rẫy đều phải làm lễ cúng này. Tùy vào từng bản, từng đặc thù địa hình canh tác chăn nuôi để tổ chức lễ cúng, đối với người Mông ở Mộc Châu họ thường tổ chức trên núi, nơi họ nuôi con gà con lợn, địa điểm đó phải có tảng đá to để làm bàn thờ chính, trên tảng đá có dán tiền vàng được dính bằng tiết gà, những thứ dung để cúng gồm thịt gà, thịt lợn, xôi… những thứ mà đã được Thứ Tỷ trông coi trong cả năm.

Khi diễn ra buổi lễ người đàn ông trưởng của gia đình sẽ thắp hương và khấn bài khấn để mời thần Đá (Thứ Tỷ) về nhận những lễn vật cảm ơn của họ. An hem họ hàng cảu gia đình đêu có mặt để dự buổi lễ hôm đó, sau khi khấn và tàn hương cả gia đình và khách sẽ dung bữa ngay tại trên nương, mọi người uống rượu chúc mừng gia đình sang năm mới có một mùa vụ thành công, màu đc mùa, gia súc không bị mất trộm hay chết dịch.

Lễ cúng Đá (thần Thứ Tỷ) của dân tộc Mông là một nét đặc trưng mang bản sắc văn hoá dân tộc và ý nghĩa rất sâu sắc trong đời sống tâm linh của họ, người Mông luôn tin rằng, sau khi làm lễ cầu thần chăn nuôi thì cuộc sống của họ sẽ gặp nhiều may mắn, chăn nuôi được thuận lợi hơn và như vậy cuộc sống của mỗi gia đình sẽ ngày một khá giả lên. Điều đặc biệt sau khi lễ, họ thường chăm chỉ làm ăn, chăm sóc tốt những con vật nuôi trong gia đình với hi vọng chúng hay ăn, chóng lớn để phục vụ đời sống gia đình và tiếp tục cúng thần vào những năm sau được đàng hoàng hơn.

Xem thêm

Khám phá mùa xuân ở bản Hua Tạt
Lên vùng cao ăn tết cùng người Hmong
Món ăn ngày tết của đồng bào Hmong

          Lễ cúng đá của người H'mong Tà Số